Plak Kontrolü
Periodontal hastalıkların sebepleri değerlendirildiğinde dental plağın dişeti hastalıklarının ana sebebi olduğu ve diş plağının ortadan kaldırılması ile periodontal hastalıklardan korunma sağlanabileceği açıkça görülmektedir.
Dünya nüfusunun büyük bölümünün gingivitis ve/veya periodontitis hastası olduğu düşünülecek olursa, bunu söylemenin kolay; ancak yapmanın zor olduğu anlaşılmaktadır. Korunmanın anahtarı plağın düzenli ve titiz bir şekilde uzaklaştırılmasıdır, bu nedenle ağız bakımı eğitimi hastalara verilebilecek en faydalı tavsiyedir. Sigara kullanımı periodontal hastalığı daha da kötüleştirir ve tedavi sonuçlarını olumsuz etkiler. Hastanın bu konuda uyarılması gerekmektedir.
Ağız Hijyeni Sağlanması
Ağız hijyeni hastanın sahip olduğu hastalığın nedeni konusunda gerekli açıklamaları kapsar. Bir ağız aynası yardımıyla hastaya hastalığı tanıtmak ve açıklamak (diş etindeki şişlik, sondalamada kanama), daha sonra da hastalık etkenini (plak) direkt olarak biraz plak sıyırarak veya plağı boyayarak göstermek gerekir. Plağın fırçalama sonrası nasıl gelişmeye başladığını açıklayarak, düzenli fırçalamanın gerekliliğini ve sadece ağzın çalkalanmasıyla uzaklaştırılamayacağını anlatmak gerekir.
Mekanik Plak Kontrolü
Mekanik plak kontrolü iki kısımdan oluşmaktadır: diş fırçalama ve ara yüz temizliği
Diş fırçalama ideal olarak küçük başlı ve naylon kıllı (3-4 demet, ve 10-12 sıra) ve ayda bir yenilenen bir diş fırçası gerektirir. Diş macunu, fırçalamayı daha hoş hale getirir. Antikalkulus macunlar plak oluşumunu %50 oranında azaltır. Klorheksidin içeren diş macunları ise plak mikroorganizmalarına karşı daha aktiftirler.
Tek başına diş fırçalama dişler arası bölgelerin temizliğinde yetersiz kalabilmektedir. Bu sebeple hastalara dişlerin ara yüz bölgelerinin temizliğinin öğretilmesi gerekmektedir. Diş ipleri, interdental fırçalar (özellikle konkav yüzeyler için uygundur) ve ara yüz fırçaları dişler arası bölgelerin temizliği için kullanıma sunulmuştur.
Kimyasal Plak Kontrolü
Ağız gargaraları mekanik yöntemleri uygulamakta zorlananlarda yardımcı olabilir. Örneğin periodontal cerrahi sonrası dönemde hastaların diş fırçalamakta zorlandığı sürede plak kontrolü kimyasal yöntemler ile yapılabilir. Bu konuda etkinliği kanıtlanmışş en önemli antiseptik klorheksidin glukonattır. Bu ilaç sıklıkla %0.2’lik ağız gargarası veya jel olarak kullanılmakla birlikte, 0.12’lik gargara şeklinde de bulunmaktadır. Solüsyonun 10 ml’lik dozda 1 dakika kullanımı önerilir. Jel oranı diş macunu olarak kullanılabilir. Klorheksidin leke yapar ve tat bozukluğuna neden olabilir. Alışılagelmiş diş macunları ve klorheksidin arasındaki etkileşim ile klorheksidinin antiseptik etkisi azalalabilir.
Piyasada kullanılan diğer antiseptik ağız gargaraları henüz bu klorheksidin gargarasının standartlarına ulaşamamıştır.
Profesyonel Koruyucu Teknikler
Genellikle herhangi bir belirti vermeden seyreden periodontal hastalıklar için düzenli periyodik kontrollerin yapılması gereklidir. Bu işlem rutin muayenenin bir parçası olarak tüm ceplerin sondalanmasını içeren tam bir ağız içi muayeneyi gerektirir. Periodontal hastalık saptanan hastalarda üç aylık kontroller önerilmektedir. Bu kontroller sırasında rutin diş yüzeyi temizliği ve polisaj, tekrarlanan yoğun ağız hijyeni eğitimi yapılmaktadır. Yine bu kontroller sırasında hasta ağzında bulunan dolguların taşkın kenarları, diş etine saplanmış kuron kenarları, iyi şekillenmemiş dolgu ve kuron uygulamalarının tedavi edilmesi gereklidir.
Yapılan bu işlemler sonucunda iyi bir ağız hijyenine ulaşılmış ve diental plak ortadan kaldırılmış olsa bile herhangi bir cep oluşumu meydana geldi ise periodontal ceplerin iyileşmemesi amacıyla kök yüzeyi düzleştirme gibi işlemlerin uygulanmasını gerektirebilir.
